O nadnerczach mówi się dość rzadko w kontekście schorzeń, jednak to bardzo ważne narządy, a ich dolegliwości mogą dawać poważne objawy i prowadzić do różnych schorzeń. Na jakie choroby są narażone nadnercza? W jaki sposób są one rozpoznawane?
Nadnercza – co to za narządy?
Nadnerczami nazywa się parzyste gruczoły odpowiadające za wydzielanie hormonów. Są one zlokalizowane nad nerkami.
Gruczoły te składają się w większości z kory, która stanowi ich zewnętrzną część. Zbudowana jest ona z warstw siatkowatej, pasmowatej i kłębkowej. Wewnątrz znajduje się rdzeń nadnerczy.
Często są one również określane jako gruczoły przeżyciowe, ponieważ ich brak lub poważne zaburzenia w ich pracy mogą prowadzić do śmierci.
Jakie hormony wydzielają nadnercza?
Wydzielają one szereg hormonów, do których zaliczane są:
- aldosteron – to hormon odpowiadający za sprawne działanie gospodarki wodno-mineralnej organizmu oraz za działanie układu krążeniowego i nerek
- kortyzon – odpowiada za prawidłową pracę wątroby w celu metabolizmu tłuszczów i białek, a także wspiera pracę układu immunologicznego
- adrenalina i noradrenalina – określane jako hormony stresu albo strachu, wydzielane są w sytuacjach zagrożenia
- dehydroepiandrosteron (DHEA) – to ważny hormon odpowiadający za pracę układu płciowego, metabolizm oraz za odporność, również zmniejsza ryzyko osteoporozy
Na jakie choroby narażone są nadnercza?
Choroby nadnerczy powodują zaburzenie działania tych ważnych gruczołów wydzielniczych, a tym samym mogą wywoływać wahania w wydzielaniu ważnych dla organizmu hormonów. Do najczęściej diagnozowanych schorzeń nadnerczy zaliczane są:
Choroba Addisona
To choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do niszczenia gruczołów nadnerczowych. W rezultacie pojawiają się problemy z wydzielaniem hormonów przez uszkodzone tkanki nadnerczy.
Hiperaldosteronizm
Schorzenie polegające na nadmierny wydzielaniu aldosteronu. Pojawiają się wtedy różne objawy wynikające z nadmiaru tego hormonu, między innymi schorzenia nerek, nadciśnienie tętnicze, skurcze mięśni, bóle głowy, zaburzenia widzenia, przemęczenie. Dolegliwość może wywoływać również guz.
Zespół i choroba Cushinga
To schorzenia dotykające kory nadnerczy, do których dochodzi na skutek nadmiaru wydzielanych kortykosteroidów. Gdy schorzenie wywołane jest przez nadnercza, wówczas mówi się o zespole Cushinga, natomiast wtedy, gdy przez przysadkę mózgową, która odpowiada za działanie tych gruczołów, mówi się o chorobie Cushinga.
Guzy chromochłonne
To guzy pojawiające się w rdzeniu nadnerczy. Najczęściej mają one charakter łagodny i nie powodują powstawania przerzutów. Guzom tego rodzaju towarzyszy zwiększone wydzielanie adrenaliny oraz noradrenaliny.
Objawy chorób nadnerczy
Schorzenia nadnerczy mogą powodować pojawienie się zróżnicowanych objawów. Najczęściej zaliczane są do nich poniższe:
- nadciśnienie tętnicze
- kołatanie serca
- osłabienie
- bóle brzucha
- nudności
- skurcze mięśni
- nadwrażliwość na zimno
- nerwowość
- częste zmiany nastroju
- bóle głowy
- bóle w klatce piersiowej
- trądzik i łojotok
- nadmierne owłosienie u kobiet
- wypadanie włosów
W celu diagnostyki schorzeń nadnerczy stosowane są badania krwi umożliwiające ocenę poziomu hormonów. Dzięki temu można sprawdzić, czy mieszczą się one w normach. Dodatkowo stosowane są badania USG, które pozwalają na zobrazowanie nadnerczy.
Jak leczy się schorzenia nadnerczy?
Leczenie zależne jest od dolegliwości. Polega ono najczęściej na stosowaniu odpowiednich leków stabilizujących poziomy hormonów i niwelujących inne dolegliwości, na przykład nadciśnienie.
W określonych przypadkach, na przykład przy wykryciu guzów, zalecane jest leczenie operacyjne.